Bệnh Dại- Căn bệnh gây nguy hiểm cho cả chó và người

Bệnh dại là căn bệnh vô cùng nguy hiểm và lây lan nhanh. Các Sen nuôi chó cần cho các Boss tiêm phòng dại sớm từ bé để phòng chống căn bệnh hiểm nguy này.
Trên thế giới, bệnh dại được ghi nhận từ 2.300 năm Trước Công Nguyên. Đây là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính, tác động trực tiếp lên hệ thần kinh của cún cưng, lây truyền bởi chất tiết, thông thường do vết cắn, vết liếm của động vật mắc dại. Nước dãi của động vật bị dại cũng có thể truyền bệnh dại với người nếu tiếp xúc với mắt, miệng hoặc mũi. Chó là động vật bị dại phổ biến nhất.
Vi rút bệnh dại là một loại virut RNA đơn của chi Lyssavirus, trong họ Rhabdoviridae. Nó được truyền qua trao đổi máu hoặc nước bọt từ động vật bị nhiễm bệnh, và rất hiếm khi hít phải các khí thoát ra khỏi việc phân hủy xác động vật nhiễm bệnh. Việc lây truyền virus theo cách này rất hiếm hoi nhưng nó có thể xảy ra, thường là trong các hang động với quần thể dơi lớn, nơi virut lan rộng

Mãi đến năm 1885, nhà bác học Louis Pasteur đã thử nghiệm thành công vắc xin phòng bệnh dại đầu tiên. Sự kiện này đã mở ra hy vọng lớn lao dành cho thú cưng và cả những người chủ nuôi.
1) Triệu chứng ở chó: 
Các bé mắc bệnh dại bắt đầu thay đổi tâm tính theo từng thời kỳ của bệnh. Và dù ở giai đoạn nào, các bé đều có thể lây truyền virus cho người hoặc động vật khác.
Có hai dạng bệnh dại: thế điên cuồng và thể tiềm ẩn. Trong giai đoạn sớm của triệu chứng nhiễm bệnh dại, chó sẽ chỉ biểu lộ những dấu hiệu bất thường của hệ thần kinh trung ương. Giai đoạn này sẽ kéo dài từ một đến ba ngày. Hầu hết các con chó sẽ tiến triển đến giai đoạn điên cuồng, giai đoạn rối loạn, hoặc kết hợp cả hai.

• Thể điên cuồng được đặc trưng bởi những thay đổi hành vi cực đoan, bao gồm sự hung hăng và hành vi tấn công.
• Thể tiềm ẩn, còn gọi là bệnh dại câm, có đặc điểm là yếu và mất phối hợp, tiếp theo là tê liệt.
  
  

Đây là một virus di chuyển nhanh (do dẫn truyền virus theo xung thần kinh). Nên nếu nó không được điều trị ngay sau khi các triệu chứng bắt đầu, khả năng cứu chữa là rất thấp. Vì vậy, nếu con chó của bạn đánh nhau với một con vật khác, hoặc đã bị cắn hoặc làm bị thương bởi một con vật khác,và bạn có bất cứ lý do nào để nghi ngờ con vật cưng của bạn đã tiếp xúc với động vật hoang dã (ngay cả khi con vật cưng của bạn đã được chủng ngừa siêu vi khuẩn), bạn phải đưa con chó của bạn đến bác sĩ thú y để được chăm sóc phòng ngừa ngay lập tức.

Sau đây là một số triệu chứng của bệnh dại để bạn có thể theo dõi cún của mình:

• Sốt
• Động kinh
• Tê liệt
• Cứng hàm
• Không thể nuốt được
• Cơ bắp thiếu phối hợp
• Sự nhút nhát hoặc dữ tợn bất thường
• Khả năng kích động quá mức
• Sự khó chịu/ thay đổi thái độ và hành vi liên tục
• Sự tê liệt trong hàm dưới và thanh quản
• Nước miếng quá nhiều (quá mẫn), hoặc nước bọt

- Nếu bạn nghi ngờ con chó của bạn mắc bệnh dại, hãy gọi bác sĩ thú y của bạn ngay lập tức. Để an toàn bạn nên nhốt cún vào lồng và đưa nó đến một bác sĩ thú y. Nếu con vật cưng của bạn đang đuổi bắt, hoặc đang cố tấn công, và bạn cảm thấy bạn có nguy cơ bị cắn hoặc xước, bạn phải liên hệ với trạm kiểm soát động vật để bắt chó của bạn.

- Bác sĩ thú y sẽ giữ con chó của bạn cách ly trong một cái lồng khóa trong 10 ngày. Đây là phương pháp duy nhất chấp nhận được để xác nhận nhiễm bệnh dại nghi ngờ.
Bệnh dại có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác gây ra hành vi hung hăng, do đó cần phải tiến hành phân tích máu trong phòng thí nghiệm để xác nhận sự có mặt của virus.
 Điều trị bệnh dại trên chó: 
- Nếu con chó của bạn đã được chích ngừa bệnh dại, hãy cung cấp sổ tiêm phòng cho bác sĩ thú y. Nếu bất cứ ai tiếp xúc với nước bọt của chó, hoặc bị chó cắn, khuyên bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để điều trị. Thật không may, bệnh dại luôn gây tử vong cho động vật chưa được tiêm phòng, thường xảy ra trong vòng 7 đến 10 ngày kể từ khi các triệu chứng ban đầu bắt đầu.
- Nếu một chẩn đoán bệnh dại đã được xác nhận, bạn sẽ cần phải báo cáo trường hợp đó cho sở y tế địa phương. Một con chó không được chủng ngừa bị cắn hoặc tiếp xúc với một con vật hung dữ nhiễm virus phải được kiểm dịch trong vòng 6 tháng hoặc theo các quy định của địa phương . Một con vật được chích ngừa đã tấn công và làm bị thương người nên được cách ly và theo dõi trong 10 ngày.
Phòng tránh và quản lí :
- Khử trùng bất kỳ khu vực nào mà con vật đó có thể bị nhiễm bệnh (đặc biệt là với nước bọt) bằng cách pha loãng 1:32 dung dịch thuốc tẩy gia đình để khử nhanh chóng virus. Không cho phép mình tiếp xúc với nước bọt của con chó.
- Nếu con chó của bạn nuốt phải một vật, đừng chạm vào miệng của nó mà không có biện pháp phòng ngừa. Nước bọt có thể xâm nhập vào da của bạn thông qua một vết xước do tai nạn, khiến bạn có nguy cơ nhiễm virus.
- Duy nhất chỉ có chủ động tiêm phòng bằng vaccine định kỳ hàng năm mới có thể phòng tránh hiệu quả nhất bệnh dại trên chó.

2) Triệu chứng ở người khi bị chó dại cắn:


- Thể viêm não: Triệu chứng đầu tiên là sốt, nhức đầu hoặc kiệt sức, kèm theo chán ăn, mất ngủ, bồn chồn, đồng thời xuất hiện triệu chứng sợ nước, sợ gió. Ở giai đoạn tiến triển, bệnh nhân tăng tiết nước bọt nên không thể nhai, nuốt và thường xuyên khạc nhổ. Sau đó, đồng tử bệnh nhân sẽ bị giãn nên mắt nhìn sáng long sòng sọc, co thắt hầu họng, xuất tinh tự nhiên, cường dương và sẽ tử vong nhanh chóng

- Thể liệt: Xuất hiện triệu chứng liệt từ tay, chân đến các cơ, rối loạn tiểu tiện, đại tiện. Ngay khi liệt lan đến cơ hô hấp thì bệnh nhân sẽ tử vong.

Trong một số trường hợp, người bị chó cắn vì quá lo sợ nên đã ám ảnh mình bị dại và sinh ra nhiều biểu hiện, hành động và âm thanh khác thường. Đó là những trường hợp được cho là giả dại. Trên thực tế, người bị dại sẽ hoàn toàn tỉnh táo cho đến lúc chết chứ không hề điên dại

Cách xử lý vết thương khi bị chó dại cắn: 
Bước 1: Vệ sinh vết thương:

• Cần tách rời quần áo ra khỏi vết cắn, trong trường hợp vết cắn ở chân thì nên dùng kéo cắt bỏ phần vải tại vị trí cắn. Điều này giúp hạn chế nước bọt của động vật bám nhiều hơn vào vết thương.
• Rửa vết thương dưới vòi nước chảy mạnh trong vòng 15 phút, nước ấm càng tốt. Sau đó, rửa sạch vết thương với cồn 70%, cồn i-ốt hoặc Povidone-Iodine, tuyệt đối không cố gắng nặn máu. Không nên chà sát vết thương, tránh làm vết thương trầm trọng hơn.

Bước 2: Băng bó vết thương

• Sau khi vệ sinh vết thương, người bệnh nên dùng gạc y tế hoặc vải sạch để băng bó vết thương để cầm máu đồng thời tránh trường hợp vi khuẩn xâm nhập. Tuy nhiên, không nên băng bó quá chặt khiến máu khó lưu thông.

Bước 3: Tiêm phòng.

• Người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để tiêm vắc xin phòng dại ngay sau bị chó cắn. Lịch tiêm theo lộ trình và loại vắc xin phòng dại sẽ được các bác sĩ tư vấn phù hợp.

Bên cạnh đó, để đảm bảo xử lý đúng phương pháp khi bị chó cắn, người bệnh không nên làm những điều sau:

• Không đắp, sát bất cứ loại lá nào lên vết thương.
• Không chữa dại bằng thuốc Đông, thuốc Nam hoặc thuốc lá.
• Không kiêng cữ tắm rửa vệ sinh cơ thể mỗi ngày.

Phòng chống bệnh dại bằng cách tiêm phòng:

- Hiện nay tại Việt Nam đang có 2 loại vắc xin phòng dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab  (Ấn Độ). Đây đều là những loại vắc xin được sản xuất theo công nghệ mới, cải thiện vượt bậc so với các loại vắc xin phòng dại thế hệ cũ. Vắc xin dại đều đã được kiểm định an toàn, khẳng định khả năng đáp ứng miễn dịch cao sau khi tiêm đủ liều.

Tất cả các loại vắc xin dại hiện tại đều an toàn, cho đến nay, thế giới vẫn chưa ghi nhận những biến cố bất lợi nghiêm trọng nào sau tiêm chủng vắc xin dại.

Lịch tiêm vắc xin dại

- Phác đồ tiêm phòng dại trước khi phơi nhiễm (chưa bị cắn)

• Tiêm ngừa cơ bản: Tiêm bắp 3 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 7 và 28.
• Tiêm nhắc lại: Sau 1 năm, 5 năm tiêm lại một lần.
• Tiêm ở bắp, phác đồ tiêm phòng dại khi đã xác định có phơi nhiễm (đã bị cắn)

- Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 05 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28. Trong trường hợp phơi nhiễm độ III, cần phối hợp tiêm Immunoglobulin dại kết hợp.

- Người đã tiêm dự phòng trong 5 năm gần đây: Tiêm 02 mũi vào ngày 0 và 3.

- Người đã tiêm dự phòng không đều hay quá 5 năm: Tiêm 05 mũi vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28 và có thể tiêm thêm Immunoglobulin.

- Tiêm trong da, phác đồ tiêm phòng dại, liều 0.1ml vacxin hoàn nguyên như sau

- Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 4 mũi: tiêm ở vị trí hai bên chi khác nhau, mỗi bên liều lượng 0.1 ml, vào các ngày 0, 3, 7 và 28.

- Người đã tiêm dự phòng: Tiêm 0.1ml vào các ngày 0 và 3.

- Kỹ thuật tiêm trong da phải được thực hiện đúng, tránh tiêm dưới da.

- Phải dùng bơm kim tiêm riêng để tránh lây nhiễm.

 

Cute Pets- sưu tầm, tổng hợp.